Artihkal girjjis Sámi skuvlahistorjá 1. Davvi Girji 2005.

Hanna H. Hansen:

Háns Hánssa skuvlamuitalus

Sámás: Máret Sárá

Hans Hansen Norgga Sámiid Riikkasearvvi riikkačoahkkima áirrasin, Gáivuonas 1986.
(Govva: Svein Lund)

Hans Hansen (1916-1994) Goradagas Porsáŋggus eret lei smávvadálolaš ja guolásteaddji. Dáruiduhttináiggis lei son ovddimuččaid gaskkas Porsáŋggus doalaheamen sámi iešdovddu, giela ja kultuvrra. Son lei árjjalaččat mielde sámi organisašuvdnabarggus ja lea beakkán iežas ollu aviisačállosiid geažil maid vuolláičálii "Sámedearvuođaiguin Háns-Hánsa".

Hanna H. Hansen lea luođobargi journalista ja govvideaddji gean ruoktu lea Goradagas Porsáŋggus. 1986-87:s son jearahalai earret eará Háns-Hánssa skuvllavázzima birra Porsáŋggus.

Ollu ovdalgo mun skuvlii álgen, de dihten
ahte mii eat lean seamma buorit ja jierbmát
go sii geat geavahedje reddjo, fráhka ja skuovaid.

Áhččán čuovui mu skuvlii vuosttaš beaivve.
Moai vácciime geaidnoráigge vihtta kilomehtera.
Mun ledjen gávttehas.
Eatnašat ledje dalle gávttehasat.
Mii oaččuimet biibalhistorjjá ja katekismusa mielde ruoktot - dárogillii.

Ledjen gullan leansmánni ja vearrogáibideaddji dárogiela hállamin
Eambbo in diehtán dárogielas
ovdalgo skuvlii álgen.

Min oahpaheaddji máhtii sámegiela ja suomagiela.
Son lei oahppan skuvllas Leavnnjas.
Go son váccii skuvlla, de ledje duppalgiela oahppogirjjit.
Sámegiella ja dárogiella.
Son hálai sámegiela minguin sihke olgun ja siste,
muhto fertii min oahpahit lohkat dárogillii.

Sarvvesvuona skuvla (Kolvik skole) 1929:s.
Ovdabealde g. b.: Kristine Persen, n. Angell, Åse Bye, n. Berntsen, Ragnhild Persen, n. Nordvang, Ragnhild Johannesen, n. Skogen. Duogabealde g. b.: Ole Einar Eliassen, Johan Martin Olsen, Johan Andreas Dalen, Anna Sofie Sivertsen, Josef Ananias Eriksen, Serine Mikkelsen, n. Johansen, Marius Henriksen, Ingebrigt Andersen, Anna Marie Andersen, Osvald Olsen, Reidar Karlsen, Hjalmar Mathisen. Oahpaheaddji frk. Gamst.
(Govva: Åsta Thomassen. Luoikan Ragnhild Skogen. Gáldu: Porsanger bygdebok 2)

Mii oahpaimet ovccigoalmmátlot bustáva dároalfabehtas
Bustávaid bardit sátnin lei váttis.
Mii oahpaimet loguid.
Fire og fem, dajai oahpaheaddji.
Váttis lei áddet maid dát mearkkašii.
Oahpaheaddji čilgii ahte lei njeallje ja vihtta.
Dalle mii áddiimet.

Mii čáliimet riffaliin geađgetávvaliidda.
Čolgadeimmet távvala ala ja sihkuimet gáktesoajáin.
Muhto eat diehtán maid mii čáliimet.

Logaimet máŋga girjji - dárogiela girjji geografiijas ja luonddufágas.
Áddiimet maid oahpaheaddji jearai, muhto eat sáhttán vástidit.
Eat máhttán hállat eatge čilget.

Muhtun mánát eai ádden eai maidige.
Sin ráŋggáštedje.
Fertejedje čuožžut miehtá diimmu.

Mus lei lihkku.
Oahpaheaddji čilgii munnje sámegillii.
Soittii son fuomášii ahte mus lei álki oahppat,
vaikko mun in máhttán giela.

Ovccilogiguokte vahkku lean mun skuvlla vázzán.
Njealljelogiguhtta dáin vahkkuin in ádden olus maid oahpaheaddji hálai.
Joatkkaoahppu lei dušše moaddásii.
Muhtimat besse eanandoalloskuvlii, earát fas álbmotallaskuvlii.

Porsáŋggus
(Govva: Hanna H. Hansen)

Mii earát jotkkiimet eallit nugo ovdalge.
Skuvla dagahii midjiide vuolitvuođadovddu.
Juohke sajis servodateallimis hállojuvvui dárogiella.
Midjiide lei váttis.
Mii eat máhttán čilget.
Seammás mii galggaimet jeagadit eiseválddiid geat midjiide hálle dárogiela.

Go mii eat šat gierdan
de hállagohte ahte mii galggaimet leat áššálaččat ja stánddalaččat.
Ii lean nu álki áddet maid sii dainna oaivvildedje.
Dađistaga áddegohten ahte sii gáibidedje mis dan mii alddiset váillui:
áššálašvuohta ja miellamáššu.
Dalle mun in šat dovdan iežan heajubun.

Sis ožžot leat fiinna virggit, viŋkilat ja násttit.
Munnje eai mearkkaš maidige.
Mun hálan olbmuide, inge virggiide dahje násttiide.

Hans Hansen čiktá firpmiid.
(Foto: Arvid Petterson /Porsanger bygdebok)

Máttaolbmot eai leat vearrámusat.
Vearrámusat leat min iežamet olbmot.
Máŋggas bohte deike eará sajiin.
Dáppe sáhtte čiehkat ahte sii ledje sápmelaččat.
Dát liiba lei sidjiide geat máhtte veaháš dárogiela.
Dán láhkai sii ožžo buoret virggiid.

Mun in leat goassige geahččalan čiehkádit.
In leat dan ádden dahkat.

Son gii čuohppá iežas ruohtasiid, ii šat šatta.

Eará artihkkalat girjjis Sámi skuvlahistorjá 1